Alternatif akımın ne olduğundan önce akım kavramının ne olduğunu kısaca bahsedersek. Metal atomlarının elektron sayıları metalin türüne göre değişmektedir. İletken bir metale baktığımızda son yörüngelerinde 4’den az elektron bulunur. Kararlı bir yapı için 8 elektrona tamamlamaları gerekmektedir. Tamamlayamadıkları içinde bu elektronlar serbest kalırlar. Böylelikle iletken maddelerde milyonlarca serbest elektron bulunur. Bu iletkenlere gerilim uygulandığında elektronlar negatifden pozitife doğru hareket etmeye başlar. Bu harekete ise Elektrik Akımı denir. Elektrik akımı da Doğru akım ve Alternatif akım olarak ikiye ayrılır. Şimdi de alternatif akımdan bahsedelim.
Zaman içerisinde yönü ve şiddeti belli bir düzen içerisinde değişen akıma alternatif akım denir. Yani alternatifin kelime anlamı değişken demektir. Kısaca A.C olarak gösterilir. En bilinen A.C dalga biçimi ise sinüs dalgasıdır. Doğru akım gerilim kaynağı bulunan devrede akım üretecin “+” kutbundan “-” kutbuna doğru direnç üzerinden geçerek ulaşır. A.C gerilim kaynağı bulunan devrede ise kaynağın sabit bir “+” ya da “-” kutbu yoktur. Kutuplar sürekli değiştiği için her kutup değişiminde direnç üzerinden geçen akımın da yönü de değişecektir. Bu şekilde zamana göre yönü ve şiddeti değişen akıma alternatif akım denir. Alternatif akım gerilim kaynağına ise alternatif gerilim kaynağı denir. Ayrıca gerilimin yüksekliği kavramı; kuru olduğunda yüksek direnci olan derimizin bizi korumasını içine aldığı gibi gerilimin çok yüksek olması yani Orta Gerilim ve Yüksek Gerilim seviyelerinde kutup başlarından üzerimize atlamasını yani havanın iyonize olmasını açıklar.
Alternatif akım büyük elektrik devrelerinde ve yüksek güçlü elektrik motorlarında kullanılır. Evlerimizdeki elektrik alternatif akım sınıfına girer. Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, klima ve vantilatörler doğrudan alternatif akımla çalışırlar. Televizyon, müzik seti ve video gibi cihazlar ise bu alternatif akımı doğru akıma çevirerek kullanırlar.
Vücuttan geçen AC akımın; Ohm kanununa göre dokuları ısıtma Zayıf olan elektrik akımlarının düzenini bozma Elektroliz gibi etkileri vardır. Vücuttan geçen 50 veya 60 Hz.lik bir akım istemsiz kaslardan ibaret olan kalbin durmasına neden olabilir. İkincil kazalar yani çarpılma sonrası merdivenden düşme gibi olaylar kasların aniden kasılmasıya oluşur. Kasları etkilemesi sebebiyle AC akım doğru akımdan daha ölümcüldür. Kalbin düzenli atımının bozularak düzensizce titremesine fibrillasyon, bu düzensizliğin giderilmesine defibrillasyon denilmektedir. Defibrillasyon yapan cihazlarıa da defibrillatör adı verilmektedir. Kalbin üzerinden geçecek on mikroamperlik bir akım kalbin durmasına veya ritmik pompalama düzeninin bozulmasına neden olur. Bu akım vücuttan geçerse kaslar paraliz olur yani yerimizden kıpırdayamayız. Ancak bu değer kadınlar içindir. Erkekler için ise bu değer 16 mA civarında seyreder. Yani kadınlar elektrikle çarpılmaya daha hassas. Çocuklar ve bebekler çok daha fazla hassastır. AC akımın frekansını 500 kHz veya daha yükseklere çıkarırsanız deriye temas etmeniz gerekmez; akım kapasitif olarak vücuttan akar. Bu frekanslarda akımın kalbi fibrillasyona sokması mümkün değildir ama ısı etkisi kendini hissettirir. Kan koagüle olur, hücreler hücre içi sıvının ısınması, hatta buharlaşması ile patlar. Doku kesme işlemi böylece başlar. İsterseniz dokuyu keserken kanamayı durdurabilirsiniz. Nasıl mı? Bu da saf sinüs dalga şekline sahip kesme akımını modüle ederek olur. Elektriğin vücuttaki etkileri; Frekans, Akımın şiddeti, Gerilimin yüksekliği, Süresi, Akımın geçtiği organlar yani akımın aktığı yola, göre değişir.
Kaynak : Teknoloji Projeleri
